a. od Tatranskiej Polianki - szosą

b. od Tatranskiej Polianki - zielonym szlakiem

c. od Starego Smokowca żółtym (2h) po czym zielonym szlakiem, (razem 2h15min)

d. od Tatranskich Zrubów: niebieskim (1h), potem żółtym (45m), a potem zielonym szlakiem. (łącznie 2h)

Wszystkie te drogi są łatwe i nie nastręczają trudności technicznych, idzie się wygodnymi gruntowymi ścieżkami (z wyjątkiem wariantu a), nie ma też poważnych dłuższych stromizn. Cały czas idziemy przez las, tylko ostatni 15stominutowy odcinek biegnie kosodrzewiną, a ścieżka staje się kamienista.

Najładniejszy - ze względu na widoki i towarzystwo potoku - jest szlak zielony, ale ja najbardziej lubię trasę z Tatranskich Zrubov, bo nigdy nie spotkałam na niej ani jednego człowieka (dopiero tam, gdzie spotyka się z innymi trasami).

Wspólny wszystkim wariantom jest końcowy odcinek zielonym szlakiem, bardzo sympatycznie wijący się pomiędzy kosodrzewiną. Wkrótce jednak naszym oczom ukazuje się kojarzący się z epoką późnego Gierka dwupiętrowy budynek hotelu górskiego Śląski Dom (Sliezsky Dom, Schronisko Wielickie, 1670m).

Wielicki Staw, w głębi spadająca z progu doliny Wielicka Siklawa fot. Pacyfka powiększenie zdjęcia

Wielicki Staw fot. Pacyfka powiększenie zdjęcia

Wewnątrz Śląskiego Domu panuje klimat sprzyjania tym, którzy mają sporo pieniędzy. Ale z placyku przed hotelem roztacza się najładniejszy widok na Wielicki Staw - bo mając hotel za plecami nie widzimy go. Z każdej innej strony nie jest już możliwe ominięcie wzrokiem tego budynku, który, nawiązując do Biblii nazywam "ohydą spustoszenia, zalegającą miejsce święte".

Staw Wielicki jest niezwykły: w pogodny dzień opalizuje tęczowymi kolorami. Otaczają go trawy i kwiaty - których, jak pamiętamy, nie wolno zrywać. Po drugiej stronie stawu widać białą wstęgę spadającej kaskadami po skałach Wielickiej Siklawy.

Od mostka przed hotelem idziemy zielonym szlakiem. Obchodzimy staw od prawej strony i dochodzimy w pobliże wodospadu. Stromym podejściem wchodzimy na następny próg doliny. Ścieżka przechodzi w pewnym miejscu pod prysznicem kropelek, spadających z przewieszonej nad szlakiem skały. Nagle znajdujemy się w bajkowej krainie - płaskodenna dolina wypełniona jest kwiatami o wszelkich możliwych kolorach, środkiem sączy się strumień, przepływający przez mały stawek (1810m), a otaczają ją skały o fantastycznych kształtach. Kiedy byłam tam po raz pierwszy, powietrze przesycała lekka mgiełka, która wydobywała ich kształty z tła o tym samym kolorze, z którym się zlewają, gdy jest dobra widoczność. Ta dolina to Kvetnica, czyli Wielicki Ogród.

Próg Doliny Wielickiej - początek Wielickiej Siklawy fot. Alan powiększenie zdjęcia

Urwiska Wielickich Granatów - po prawej stronie Kvetnicy fot. Luiza powiększenie zdjęcia

Tam, nad klombami leluj, kozłowca, storczyków,

fruwają aniołowie wśród słodkiego krzyku

pisała o "Ogrodach Wahlenberga" Maria Pawlikowska-Jasnorzewska.

Jeszcze głębszy szok nas czeka, gdy po podejściu stromą ścieżką na próg następnego tarasu doliny zobaczymy krajobraz skrajnie różny od tego, z którym obcowaliśmy chwilę wcześniej. Nagie kamienie, pozbawione roślinności skały, cisza, dzikość i pustka. Jest to zupełnie inny rodzaj górskiego piękna. Na dnie podłużnej doliny leży jeden z najpiękniejszych stawów słowackich Tatr - Dlhé pleso (Długi Staw, 1939m). Ścieżka omija go od prawej, a od przeciwnej strony do samych jego brzegów opadają potężne, stumetrowe piargi, spadające ze zboczy Gerlacha. Idąc dnem doliny, możemy obserwować z bliska ten najwyższy szczyt tatrzański, chrakterystyczną "szczerbę" poniżej wierzchołka i opadający z niej żleb, w którym, w wiecznym cieniu, zalega wieczny śnieg.

Pozostawiając Dlhé pleso za sobą, wchodzimy coraz wyżej wśród kamieni i różnej wielkości głazów, porośniętych porostami. Ścieżka staje się stromsza, przechodzi w serpentynę, by na samym końcu, tuż przed przełęczą, zmienić się w wąską, nierówną półeczkę nad stromymi obrywami. To exponowane miejsce ubezpieczone jest długimi łańcuchami, a kiedy jest mokro, robi się niebezpieczne. W końcu dochodzimy do przełęczy Polski Grzebień (Poĺský Hrebeň, 2200m)

Kiedy już obejrzymy piękne widoki na Dolinę Białej Wody i Zmarzły Staw (2013 m), leżący poniżej przełęczy po jej drugiej stronie, możemy wejść na Małą Wysoką (Východná Vysoká). Na jej szczyt prowadzi jedna tylko ścieżka z Polskiego Grzebienia, więc schodzić będziemy tą samą drogą.

Ścieżka jest stroma i urozmaicona pod względem form i złomów skalnych, jakie będziemy musieli pokonywać, raz pomoże nam w tym nawet krótki łańcuch; ale nie ma tam ekspozycji. Po półgodzinie (choć strzałka opiewa na 45min.) pięknej wspinaczki docieramy do szczytu (2428m), i o ile duchy pogody będą nam łaskawe, zobaczymy jedną z najwspanialszych panoram, jakie można ujrzeć z dostępnych dla turystów szczytów w Tatrach Słowackich.

Widok jest przeogromny - widać chyba po prostu wszystko: Wspaniały masyw od Lodowego do Łomnicy, Jaworowe Szczyty, Rysy, Wysoką i Krywań, a z bliska Gerlach, Staroleśną (Bradavica) i Sławkowski. Widać dwanaście stawów w dolinach: Staroleśnej (Veĺká Studená Dolina), Wielickiej i w wiszących bocznych dolinkach Doliny Białej Wody, Litworowej i Ciężkiej. Imponująco wygląda stąd Rohatka - dziko i nieprzystępnie, szlak na nią robi stąd wrażenie zupełnie pionowego. Kiedy tam jestem, nie mogę się oprzeć wrażeniu, że to lepszy widok niż z Rysów, ale gdy wejdę na Rysy... I tak dalej....

Zejście jest strome, więc należy zachować ostrożność, po niecałej pół godzinie jesteśmy z powrotem na Polskim Grzebieniu.

Schodzimy z Polskiego Grzebienia na stronę doliny Litworowej, która jest bocznym odgałęzieniem Doliny Bałej Wody. Jest tu dość stromo, a żwirek i kamienie sypią się spod nóg. W piętnaście minut zielonym szlakiem dochodzimy do rozstaju ścieżek pod skalną ścianą, pobliżu ciemnego Zmarzłego Stawu (Zamrznuté pleso, 2013m). W lewo, w dół, odchodzi droga do doliny Białej Wody - niebieski szlak. W prawo, również niebieski, wiedzie na Rohatkę. Idziemy nim wśród głazów i piargów, coraz stromiej, ścieżka zaczyna się nieco wić, dochodzimy do bardzo stromego żlebu, gdzie ostrożnie wchodzimy po łańcuchu, w ekspozycji, pomagając sobie rękami i uważając, by idącym za nami nie spuścić kamienia na głowę. Tego miejsca nie należy przechodzić w przeciwnym kierunku! Schodzenie w tej ekspozycji jest bardzo ryzykowne. Niestety, nie wszyscy zadają sobie trud, by zapoznać się z trasą, na którą się wybierają, i w sezonie tworzą się tu koszmarne korki. Po owym wspaniałym podejściu możemy odpocząć na przełęczy Rohatka (po słowacku Prielom, 2288m), podziwiając z jednej strony dolinę Litworową, z dużym Zmarzłym Stawem i wspaniałymi ścianami skalnymi ograniczającymi Dolinę Białej Wody, z drugiej - Staroleśną, z jej rozlicznymi stawami, oraz wspaniały szereg szczytów: Jaworowy, Lodowy, Łomnicę, Pośrednią Grań.

Korki na łańcuchach na podejściu na przełęcz opisywałam przyjacielowi w liście: "Staliśmy tam 40 minut w kolejce na łańcuchach i stalibyśmy dłużej, gdyby nie zachowanie pewnej pani, Polki, która wyprzedziła dwudziestoosobową kolejkę i wepchała się na łańcuch, na zwróconą jej uwagę odszczekując: "Ja jestem stara. Mi się spieszy!" Pomijam prostą sprawę braku kultury, ale takie pchanie jest przecież spowodowaniem zagrożenia - spadnie baba sama albo spuści kamień i krzywdę komuś zrobi. Wepchała się bowiem "na trzeciego" na łańcuch, na którym jakiś mężczyzna mocował się z dziesięcioletnim, płaczącym dzieckiem. Wcześniej przeszła tamtędy w dół cała kolumna podstarzałych Brytyjczyków, którzy wrzeszczeli z przerażenia, sami sobie winni..."

Schodzenie w dół początkowo jest dość strome, a na wijącej się zakosami ścieżce leży sporo ruchomych kamieni. Wkrótce jednak szlak robi się wygodny i przyjemny, mniej skośny. Idziemy dnem Dolinki pod Rohatką, pośród ogromnych głazów, na których żółcą się jedynie plamy porostów, w otoczeniu urozmaiconych tylko płatami śniegu posępnych grani: po prawej mamy pionowe ściany Staroleśnej (Bradavica), pod którymi leżą usypane gigantyczne stożki piargowe. Czasami nadarza się okazja, by zobaczyć lub usłyszeć, jak obsypują się kamienie.

Po dwudziestu minutach spaceru dnem dzikiej dolinki docieramy do terenów gdzie formy życia walczą o przetrwanie w surowych gorskich warunkach. Pojawia się trawa, a nawet drobne płaty kosówki. Ścieżka przechodzi pomiędzy Zbójnickimi Stawami (1959m). Po chwili dochodzimy do Zbójnickiej Chaty (1960m)

Schronisko zostało odbudowane niedawno po pożarze, jego wnętrze, całe w drewnie, ozdobione jest korzeniami kosodrzewiny i artystycznymi zdjęciami kozic. Wyszedłszy przed schronisko możemy podziwiać wspaniałe krajobrazy Doliny Staroleśnej, w której się właśnie znajdujemy, zwłaszcza północną ścianę gór otaczających dolinę, z koronką turni Pośredniej Grani (łańcuch odzielający Dolinę Staroleśną od doliny Zimnej Wody - Prostredný Hrebeň) i dominującym w niej szczytem zwanym również Pośrednią Granią (Prostredný hrot, 2441m). W pobliżu Schroniska znajduje się także piękny Długi Staw (Dlhé Pleso, 1893m), zasypywany przez piargi, któremu będziemy mogli przyjrzeć się z bliska schodząc w dół, gdyż szlak biegnie wzdłuż jego brzegu.

Dolina Staroleśna to ogromnie piękne miejsce, czego będziemy mieli okazję doświadczyć schodząc nią. Kształty doliny uważane są za klasyczne przykłady form rzeźby lodowcowej.

Ułożona z kamieni ścieżka mija najpierw Długi Staw, potem malutki Warzęchowy Staw (Vareškové Pleso, 1832m). W tym miejscu ścieżka wiedzie skalną półką, ubezpieczoną łańcuchem, choć raczej pro forma, gdyż expozycja jest tam symboliczna. Za zakrętem będziemy schodzić dość stromo po dobrze utrzymanych kamiennych stopniach, aż do potoku, który przekraczamy po mostku, po czym następuje ostatni krótki, nieco eksponowany fragment ścieżki z ubezpieczeniami. Schodzimy wygodną ścieżką wśród kosodrzewiny i kwiatów. Na dnie doliny pomiędzy zielenią leżą imponujące, różnego kształtu i barwy głazy, czasem wielkości małego domu. W bocznym oświetleniu popołudniowego słońca widać wyraźnie bogate urzeźbienie tworzących ściany doliny skał, na których, wysoko ponad nami, rośliny czepiają się najdrobniejszych poziomych półeczek i szczelin. Życie w swoim szale rozrastania stara się zagarnąć każde miejsce, gdzie tylko może przetrwać. Stąd kępy traw i kwiatów i drobnej kosówki, a nawet nieduże limby i świerki, wyrastające w nielogiczny, nieprawdopodobny, karkołomny sposob ze szczelin w pionowych skałach.

Następny mostek na potoku (wg mapy VKÚ 1557m) wyznacza nam dokładną połowę odcinka Zbójnicka Chata-Hrebienok. Kosówka coraz wyższa, pojawiają się limby i jarzębiny, wkrótce wchodzimy w las.

Lekko pochylonym w dół szlakiem dochodzimy do Staroleśnej Polany. Nasz szlak niebieski krzyżuje się z czerwonym - Magistralą Tatrzańską. W lewo prowadzi ona do Chaty Zamkowskiego, w prawo - na Hrebenok.

Długi Staw w Dolinie Staroleśnej fot. Pacyfka powiększenie zdjęcia

a. do Tatrzańskiej Łomnicy - szlakiem niebieskim, (1h45m)

b. do Tatrzańskiej Leśnej - 15min. szlakiem niebieskim, potem (nie przechodząc mostka) schodzimy dalej w dół żółtym szlakiem (1h30m)

c. do Starego Smokovca - 15min. szlakiem niebieskim, potem (nie przechodząc mostka) schodzimy dalej w dół zielonym szlakiem do Hrebienka (tak się odmienia po słowacku tę nazwę), po czym zielonym pieszo lub kolejką w dół, (1h)

d. do Starego Smokovca - szlakiem czerwonym do Hrebienka, po czym zielonym pieszo lub kolejką w dół. (50min)

Ten ostatni wariant jest najkrótszy i najwygodniejszy (droga Staroleśna Polana - Hrebienok jest pozioma i bardzo szeroka), ale wybierając go, omijamy wspaniałą atrakcję, jaką są Wodospady Zimnej wody, wzdłuż których przechodzi się wybrawszy wariant a, b, lub c. Z nich wszystkich szlak żółty jest najbardziej relaxacyjny - prowadzi wzdłuż wspaniałego potoku i nie jest zbyt uczęszczany. Przy szlaku niebieskim, w pobliżu węzła szlaków, leży też malutka Reinerova chata (1295m), najstarszy istniejący budynek schroniskowy w Tatrach, wybudowany w 1865 r. Obecnie mieści ona muzeum nosiczów, gdzie można zobaczyć ich sprzęty, zdjęcia i listę rekordów.

Wodospady Zimnej Wody (Studenovodské vodopády, Vodopády Studeného Potoka), nie tak ogromne jak polska Wielka Siklawa, ale bardzo malownicze, spływają wielością kaskad po głazach, tworząc głębokie baseny. Niestety zazwyczaj kontemplowanie ich naturalnego piękna zakłócają liczni (z uwagi na bliskość kolejki) w tym miejscu turyści, także ci o niskiej kulturze, i rozwrzeszczane dzieci. Wchodzenie na kamienie, a zwłaszcza chodzenie po nich z aparatem fotograficznym przystawionym do oka, grozi utratą życia; ostatni (piszę te słowa w styczniu 2002) z licznych wypadków miał miejsce w 2001 roku, kiedy chłopak spadł z kamienia, stracił przytomność i utopił się.